Crna Gora sada ima sistem i za aukcije kredita i trgovinu emisijama. Program, neophodan po pravilima EU, zamišljen je za ograničavanje djelatnosti industrijskih i energetskih postrojenja koje doprinose klimatskim promjenama.
Poslije usvajanja Zakona o zaštiti od negativnih uticaja klimatskih promena, vlada Crne Gore objavila je Uredbu o aktivnostima odnosno delatnostima koje emituju gasove sa efektom staklene bašte za koje se izdaje dozvola za emisiju gasova sa efektom staklene bašte. To je prvi podzakonski akt nakon što je parlament usvojio paket u decembru. Crna Gora je okvir za aukcije i trgovinu emisijama, tačnije kreditima ili jedinicama, dobila 6. februara, a stupio je na snagu 21. februara.
Cilj je, kako se navodi, ograničiti delovanje industrijskih i energetskih pogona koje šteti životnoj sredini. Vlada je saopštila da će uvođenje nacionalnog sistema trgovine emisijama biti korak ka ulazak u šemu koju ima Evropska unija po pridruživanju tom bloku.
Emiteri gasova s efektom staklene bašte prolaze kroz postepeno prilagođavanje, stoji u izjavi iz Vlade. Nova regulativa pokriva ukupnu količinu kredita i registar.
Sekretarijat Energetske zajednice ističe da Crna Gora predvodi region u uspostavljanju trgovanja emisionim kreditima
Energetska zajednica je pohvalila Crnu Goru, ističući da ona “nastavlja da vodi u uspostavljanju kompletnog sistema potrebnog da se smanji ispuštanje gasova s efektom staklene bašte, zaštiti ozonski omotač i za prilagođavanje klimatskim promjenama”. Ovaj potez približio je balkansku zemlju pravnim tekovinama EU u oblasti klimatskih promena, dodao je sekretarijat EZ.
Propisi određuju operatere u Crnoj Gori koji učestvuju u trgovanju emisionim kreditima. Minimalna cena je 24 eura po toni ekvivalenta ugljen-dioksida. Inače, to je jedini gas koji se navodi u spisku. Korisnik je Fond za zaštitu životne sredine. U njega se sliva i 0,1 odsto od cijene koji se naplaćuje za prenos.
Prihod mora da se koristi za mjere zaštite životne sredine, podršku proizvodnji energije iz obnovljivih izvora i za inovacije. Zacrtano je smanjenje dozvola za 1,5 odsto godišnje ili ukupno 460.000 tona od 2020. do 2030, kada bi nivo trebalo da stigne na 2,84 miliona tona.
Referentni polazni podaci o vrednostima ukupnih emisija su u Nacionalnom izvještaju o klimatskim promenama. Sertifikati se izdaju mesečno i godišnje.
Neki mogu da se dodijele besplatno, radi sprečavanja izmještanja energetski intenzivnih grana industrije iz Crne Gore, stoji u direktivi o trgovini emisijama. UNIPROMu ( nekadašnjem KAP-u) i proizvođaču čelika Toscelik Alloyed Engineering Steel doo odobren je paket u ovoj kategoriji – 1,02 miliona tona odnosno samo 5.800 tona, za 2020. godinu. Taj iznos se onda smanjuje svake godine, za po 15 procentnih poena.
Druga varijanta za odobravanje kreditâ bez naplate je za termoelektrane na ugalj, gde bi oni bili ekvivalentni akcizama na ugalj i lokalnim naknadama za vađenje tog goriva i njegovog korišćenja za proizvodnju struje. Ovaj, drugi slučaj je samo za pogon u Pljevljima, gde se loži lignit.
On je pod kontrolom Elektroprivrede Crne Gore. Pljevlja su dobila isti iznos kao KAP, ali ovaj nivo se obara po samo pet poena godišnje do ukidanja “nakon 2025. godine.”