U Beranama i Andrijevici, ove godine naročito, učestali su slučajevi otuđenja elemenata sa energetskih objekata od nepoznatih lica, što prouzrokuje duže prekide u napajanju električnom energijom.
Prije par dana ekipa Službe za održavanje dolila je 160 litara transformatorskog ulja u trafostanici 10/0,4 kilovolti (kV) 100 kilovolt-amera (kVA) “Jugovine” koje je nepoznato lice otuđilo i time dovelo u pitanje napajanje dijela područja opštine Berane. Da ekipa nije na vrijeme otkrila ovo nedjelo, došlo bi i do havarije na energetskoj mreži.
To je 94. slučaj za posljednje dvije godine otuđenja trafo-ulja i drugih elemenata sa trafostanica u Regionu 3 koji obuhvata Berane, Mojkovac, Andrijevica, Rožaje, Gusinje, Plav i Petnjicu.
Kako su rekli iz CEDIS-a, te brojke su mnogo veće, ali počinioci u nekim slučajevima ostave malo ulja u transformatoru kako bi on mogao da radi, pa se ne desi havarijski proces baš u tom trenutku.
“Posebno je zabrinjavajuće što su se kradljivci sada okomili na dalekovod ‘Dolac’ kome pripada pomenuta trafostanica, a koji je jedan od objekata koji se rekonstruiše u sigurno najznačajnijem projektu CEDIS-a u naredne tri godine Projektu revitalizacije srednjenaponske i niskonaponske mreže u ruralnom dijelu Crne Gore. Transformator iz kojeg je ukradeno ulje je nov i nedavno ugrađen u sklopu pomenutog Projekta”, precizirali su iz CEDIS-a.
U najvećem broju slučajeva radi se o otuđivanju sredstva za hlađenje transformatorskog ulja iz energetskih transformatora sa pripadajućih stubnih trafostanica, ali i bakarni djelovi trafostanica u dosta slučajeva nijesu bili pošteđeni krađe.
Takođe, iz CEDIS-a naglašavaju da je svako neovlašćeno pristupanje elektroenergetskim objektima izuzetno rizično. Zbog neznatne materijalne koristi, pojedinci rizikuju život, remete redovno napajanje električnom energijom i nanose materijalnu štetu koja znatno prevazilazi njihovu eventualnu dobit.
Svi slučajevi uredno su prijavljeni Centru bezbjednosti u Beranama pri Upravi policije. Tom prilikom predstavnici policije su obavili uviđaj i uzeli izjave od zaposlenih koji su prvi zatekli naše energetske objekte na kojima se dogodila krađa.
Prošle godine bio je jedan karakterističan slučaj na području Berana kada su nepoznata lica prvo onesposobila pripadajući dalekovod, nakon čega su oborili energetski transformator sa dvije pripadajuće trafostanice i iz njih izvadili bakarno jezgro.
Svaka intervencija na bilo kojem segmentu elektromreže pod naponom je djelatnost izuzetno visokog rizika. Kradljivci nosećih elemenata sa stubnih mjesta se izlažu opasnosti od strujnog udara, dok na primjer oštećen stub u slučaju rušenja predstavlja opasnost po građane i objekte u okolini. Pored toga, u slučaju rušenja stuba, istrgnuti kablovi predstavljaju opasnost zbog mogućnosti strujnog udara, ali i požara. Posljedice pomenutih krivičnih radnji su i česti kvarovi i prekidi u napajanju, a opet ih snose stanovnici objekata u okolini krađom oštećenih energetskih objekata. Korist od pomenutih krivičnih djela je mala u odnosu na visoki rizik po živote počinilaca.
Ekipe CEDIS-a sprovode vanredne kontrole objekata i mreže, ali konstantan nadzor nad oko 5.000 trafostanica i više od 20.000 kilometara nadzemnih vodova u Crnoj Gori nije moguće sprovesti. Šteta za CEDIS zbog takvih nedjela mjeri se desetinama hiljada eura. Međutim, veći je problem što se na ovaj način mreža devastira i što korisnici ostaju bez napajanja električnom energijom duži vremenski period. Materijalna dobit počinioca ovog krivičnog djela na tržištu sekundarnih sirovina je više nego skromna, dok je opasnost po živote građana u slučaju krađe zaštitnih elemenata sa trafostanice izuzetno velika. Upravo zato i apeluju na građane da svaku neovlašćenu djelatnost na mreži i objektima CEDIS-a prijave dežurnim službama. R.E.
Alarmantno stanje
Kako učestalost krađe elemenata raste, iz CEDISa naglašavaju da je stanje već apsolutno alarmantno.
“Nedavno je zabilježen slučaj u Beranama kada je nepoznato lice u trafostanici ‘Gradišnica’ skinulo čep sa transformatora i odlilo transformatorsko ulje iz njega. Cijeli transformator je usljed nedostatka ulja stradao, a time je cijelo jedno područje u toj opštini ostalo bez napajanja električnom energijom. Ne moramo naglašavati koliko su takve radnje rizične po život onih koji se bave tim nedozvoljenim poslom”, objasnili su iz kompanije.